maya

1.

is. <fars.>

1. Bəzi qidalarda qıcqırma əmələ gətirən maddə. Xəmir mayası. Pendir mayası. Maya vurmaq – bax mayalamaq 1-ci mənada. Qatığa maya vurmaq.

2. biol. Rüşeym, döl. Mayası pisdir. // məc. Əsas, əsil kök. Bu torpaqdır varlığımın mayası; Bu torpaqda alın təri tökmüşəm. S. Rüst.. İlham bulaqları quruyacaqdır; Hər kimin deyilsə mayası eldən. O. S..

3. Bəzi xəstəliklərə qarşı peyvənd (aşı) maddəsi. Difterit mayası. – Əgər uşağa vaxtkən çiçək mayasını döysən, dəxi o uşaq çiçək naxoşluğu tutmaz. C. M..

4. məc. Mövzu, obyekt mənasında. İndi uşaqların hansı zavoda göndəriləcəyi də söhbət mayası olmuşdu. Ə. Ə..

5. məc. Səbəb, əsas, kök, səbəbkar. <Rüstəm kişi:> Deyirəm axı, bu qanacaq sizdə olmaz. Deməli, mayası Şərəfdəndir? M. İ.. <Sərvinaz Şahmara:> Bu işlərin bir mayası da sənsən. B. Bayramov.

6. Gəlir əldə etmək üçün bir şeyə qoyulan pul; sərmayə. Dükanın mayası da Molla Cəfərqulunun idi. N. N.. İki-üç ildən sonra maya əldən çıxdı. Ə. H.. // Ticarətə, alverə başlaya bilmək üçün əldə olan məbləğ, pul. Maya qoymaq – pul sərf etmək, pul xərcləmək, pul qoymaq.

7. Ümumiyyətlə, əldə olan pul, sərvət, dövlət. <Tacir> . . əlində olan mayasını işə və istifadəyə buraxa bilmir. M. S. O.. Maya dəyəri (qiyməti) iqtis. – bir malın hazırlanmasına sərf olunan, istehsal vasitələri xərci ilə işçiyə verilən əmək haqqından ibarət istehsal xərcləri. Məhsulun maya qiyməti.

8. mus. Səs qatarlarında orta pərdə. Əmələ gələn səs qatarlarında orta tetraxordun birinci pərdəsi maya adlanıb, ladda tonika vəzifəsini görür. Ü. H..

2.

is. <fars.>

1. Dişi dəvə. Dəvə, maya, nər, köşək; Lökləyirlər dalbadal. A. S.. Ağ mayaların üstündə oturub, yayxanayayxana gedən qoca qarıların qucağında camış balağı, çəpiş, yaxud it küçüyü gözə dəyirdi. Ə. Vəl.. Bürüyür ətrafı zınqırov səsi; Ağca mayaların nərildəməsi. M. R.. // Ana göyərçin. Mayanı uçurtmaq. Maya yumurta üstündə oturub.

2. məc. dan. Ağ, dolğun, gözəşirin qadın haqqında (bəzən «kimi» qoşması ilə). Maya kimi gəlin. – Burdan bir maya getdi; Sallandı, çaya getdi; Yolunda cəfa çəkdim; Əməyim zaya getdi. (Bayatı).